Rys historyczny budownictwa drewnianego
Drewno, jako materiał konstrukcyjny, towarzyszy człowiekowi od wieków – jego dostępność oraz możliwość formowania za pomocą nieskomplikowanych narzędzi została doceniona już w zamierzchłych czasach.
Pierwsze drewniane chaty powstawały najprawdopodobniej na terenie Europy Północnej już w epoce brązu (około 3500 p.n.e.). Pozostałości odnajdywane są na obszarze Skandynawii oraz również we Wschodniej Europie, czyli wszędzie tam, gdzie przeważały tereny silnie zalesione, z klimatem surowym i wymagającym od zamieszkujących teren osadników stworzenia obiektów skutecznie zabezpieczających przed chłodem. Tego typu konstrukcje wykonywano z reguły bez użycia gwoździ, układając poszczególne elementy na sobie i używając kołków do ustabilizowania.
Na terenie Polski również powstawały obiekty z drewna, a ślady wczesnego budownictwa drewnianego odnajdywane są na różnych obszarach. Jednymi z najstarszych są pozostałości związane z łużyckim kręgiem kulturowym, w tym zlokalizowana w Biskupinie osada obronna datowana na 738 rok p.n.e. (obecnie zrekonstruowana).
Drewniane chaty przez wieki służyły jako schronienie dające komfort oraz bezpieczeństwo i zostały relatywnie niedawno wyparte przez murowane obiekty. W przypadku zabudowy wiejskiej, korzystali z nich nie tylko ludzie – wnętrze służyło również zwierzętom, żyjącym z człowiekiem w swoistej symbiozie. Drewno sosnowe, świerkowe, jodłowe i modrzewiowe wykorzystywano również do budowy obiektów sakralnych, rozsianych na obszarach Polski – zarówno kościołów katolickich (szlaki kościołów drewnianych w poszczególnych regionach) oraz cerkwi prawosławnych (m.in. Szlak Architektury Drewnianej w województwie podkarpackim). Był to też podstawowy budulec z którego wykonywano dworki szlacheckie.
W latach 90. XIX wieku, za sprawą Stanisława Witkiewicza, na terenach górskich spopularyzowane zostało budownictwo drewniane utrzymane w stylu nazwanym zakopiańskim (lub witkiewiczowskim). Domy tego typu pojawiły się na Podhalu za sprawą rosnącej popularności tych obszarów – zwiększającej się liczby mieszkańców oraz turystów. Tradycyjną, góralską dwuizbową chatę znacznie rozbudowano, tworząc obiekt willowy z płazów drewnianych układanych na zrąb, z wysoką, kamienną podmurówką. Secesyjne elementy architektoniczne (np. rzeźbione w motywy roślinne płazy skrzyżowane na węgłach) wraz z ozdobami typowymi dla architektury góralskiej (m.in. pazdury na dachach i słoneczniki wokół okien oraz drzwi) oraz odkryte werandy tworzyły charakterystyczną bryłę. Styl ten jednak, mimo że uznany został w czasie swojego rozkwitu za przejaw narodowego patriotyzmu, nie przetrwał długo. Spośród zaprojektowanych przez Witkiewicza obiektów do dziś przetrwało kilka, w tym Willa pod Jedlami, Willa Koliba, Willa Grażyna, a także kilka kaplic oraz budynek, w którym mieści się Muzeum Tatrzańskie.
Wraz z upływem czasu i w rezultacie działania niekorzystnych czynników – wojen, zmian ustrojowych, celowych podpaleń lub zaniedbania, wiele drewnianych obiektów zniknęło z polskiego krajobrazu. Te, które pozostały, są zaś milczącym świadkiem historii o ogromnej wartości dla kultury, sztuki oraz nauki. Nie można też nie zwrócić uwagi na fakt, że po latach dominacji obiektów murowanych, obecnie coraz częściej zauważyć można pojawiające się domy drewniane z bali, utrzymane w typowym dla zabudowań góralskich stylu lub o nowoczesnym charakterze, pozwalające na swoisty powrót do korzeni i kontaktu z naturą.